Gisteren heeft de Haagse gemeenteraad de begroting voor 2010 behandeld. GroenLinks heeft een miljoen euro weten binnen te halen voor duurzaamheidsleningen. Ook voor de gewenste komst van een centrum voor talentontwikkeling voor vluchtelingen was een meerderheid te vinden.

De volledige bijdrage van GroenLinksfractievoorzitter Heleen Weening:

(alleen uitgesproken tekst geldt)

Bijdrage GroenLinks Begrotingsbehandeling 5 november 2009

Voorzitter,

Ruim een maand geleden stonden wij hier voor de algemene politieke beschouwingen. Die wil ik vandaag niet overdoen. Wel wil ik terugblikken op de periode sinds de algemene politieke beschouwingen eind september en de begrotingsbehandeling in de commissies in de achterliggende weken. En natuurlijk onze voorstellen doen in de vorm van amendementen.

Een belangrijke ontwikkeling in de periode tussen de algemene politieke beschouwingen en vandaag is dat het onderzoek naar de varianten van de buitenhaven is stopgezet. GroenLinks vindt dat een goede zaak. GroenLinks was nooit voor de grootse cruiseterminalplannen op het Zuiderstrand. En GroenLinks heeft meerdere malen gepleit om eventueel onderzoek pas te starten als Haagse burgers door de verkiezingen een uitspraak hebben gedaan over de cruiseterminal. Toen wij dat voorstelden was daar nog geen meerderheid voor. Nu heeft een meerderheid van de politieke partijen – behalve de PvdA – zich uitgesproken tegen een cruiseterminal met woningen op het Zuiderstrand. GroenLinks vindt het goed om nu na te gaan welke financiële verplichtingen wij nog hebben en om dan zo snel mogelijk een voorstel te doen voor besteding van de resterende middelen, zoals het college voorstelt.

Wij hebben met de VVD al een voorschot genomen op de besteding: groen op Scheveningen.  Maar wij kunnen goed leven met het voorstel van het college om het resterende geld in te zetten in het kader van de crisisimpuls, mits dat ook de duurzaamheid bevordert. In dat kader voorzitter, wil ik het college vragen wanneer zij uiterlijk met dat bestedingsvoorstel komt – GL stelt voor eind van het jaar – en hoe duurzaamheid daarin een rol zal spelen.

In de commissiebehandeling met wethouder Bolle heeft GroenLinks zich met name druk gemaakt om de bestemmingsreserves. Het overzicht waar we bij de voorjaarsnota om gevraagd hebben leidde tot de wat ons betreft schokkende conclusie dat voor sommige bestemmingsreserves niet eens meer was terug te vinden waarom ze ooit precies zijn ingesteld. Met een extra brief heeft het college dat nu gerepareerd, maar het blijft lastig voor de raad om goed zicht te houden op de bestemmingsreserves.

Met een totale omvang van rond de 1 miljard euro is zo’n goed overzicht vanuit het budgetrecht van de raad zeer relevant. Er is wat GroenLinks betreft een eerste stap gezet, maar er is nog een hoop werk te doen. We verwachten dat het college voor het eind van het jaar gaat snoeien in het woud van bestemmingsreserves. Het college heeft een en andermaal aangegeven dat te gaan doen, dus wij hebben op dit punt niet de behoefte gevoeld om daar nog eens een motie over op te stellen. Het lijkt ons nu niet het moment om daar over door te praten, dat laat ik graag aan de experts in de Rekeningencommissie over.

Voorzitter,

Wel belangrijk om over door te praten op dit moment is de manier waarop in deze begroting aandacht en middelen worden besteed aan de waarden waar GroenLinks voor staat: solidariteit, duurzaamheid en tolerantie.

Solidariteit betekent voor GroenLinks dat de meest kwestbaren het meest worden beschermd. Juist als het economisch slechter gaat, vindt GroenLinks het belangrijk om op te komen voor kwetsbare Hagenaars, voor mensen die hun werk dreigen kwijt te raken en voor mensen rond en onder de armoedegrens. Bij de algemene beschouwingen heb ik mij al positief uitgesproken over de investering in Kinderen doen mee. Graag geven wij ook mensen die een kleine portemonnee hebben een extra steuntje in de rug, daarom hebben we het amendement van de PvdA dat daartoe strekt van harte mee ondertekend.

Graag wil ik nog noemen de verlenging van de proef met gratis openbaar vervoer voor 65-plussers met een Ooievaarspas. Dat juicht GL toe. Zeker nu we deze week uit de tussenmeting van de pilot kunnen concluderen dat de proef een succes is: het gebruik van het OV door 65-plussers is toegenomen, 65-plussers zijn meer vrijetijdsactiviteiten gaan ondernemen en gratis OV is voor een groot aantal 65-plussers aanleiding gebleken om een Ooievaarspas aan te vragen. Met andere woorden voorzitter, we nemen financiële drempels weg voor deelname aan het maatschappelijk leven door oudere mensen met een laag inkomen en het bereik van onze voorzieningen is vergroot.

Dat vindt GroenLinks belangrijk, dat is voor ons ook solidariteit. Een aandachtpunt hierbij voorzitter, is dat een kwart van de ouderen met een Ooievaarspas geen gebruik maakt van de mogelijkheid gratis met het OV te reizen, doordat zij niet weten dat dit kan. Hoe gaat college bij de verlenging van de pilot ook de bekendheid vergroten?

Dan duurzaamheid. In de afgelopen 4 jaar heeft dit college 60 miljoen euro geïnvesteerd in duurzaamheid. Bij de algemene politieke beschouwingen noemde ik al de voorbeelden: investeringen om de luchtkwaliteit te verbeteren, windmolens op zee, verbeteren en uitbreiden van fietspaden, investeringen in het openbaar vervoer, duurzaam bouwen, en natuurlijk ook de bussen op aardgas, de aardwarmte en de zeewaterwarmtecentrale. Graag wil ik het het college vragen hoe het nu  eigenlijk staat met de aanvragen voor de milieu- en klimaatprojectenpot die vorig jaar bij de begroting door GL weer is ingesteld.

In deze begroting staan geen nieuwe initiatieven op het gebied van duurzaamheid. Ook in het concernbericht gaan geen nieuwe middelen naar duurzaamheid. Wel wordt een herbestemming van 1,5 miljoen aan ISV middelen voor het treffen van duurzaamheidsmaatregelen aan een complex aan De Constant Rebequestraat / de Kleine Veenkade voorgesteld. Dit lijkt ons een kansrijk demonstratieproject dat andere partijen kan stimuleren ook te investeren in duurzaamheid. In dat kader voorzitter, wil ik het college vragen hoe zij dit project ziet in het grotere geheel en het gaat benutten om meer van dit soort initiatieven los te weken.

GroenLinks vindt het belangrijk om te blijven investeren in duurzaamheid. Juist in tijden van crisis. Dat past bij de green deal van GroenLinks: de economie aanwakkeren met maatregelen die tegelijkertijd duurzaamheid bevorderen.

Om de daad bij het woord te voegen dien ik hierbij een amendement in om 1 miljoen euro te investeren in verduurzaming van de bestaande woningvoorraad door middel van duurzaamheidsleningen. Het amendement is mede ondertekend door PvdA, VVD, CDA, HSP en D66.

Voorzitter, er liggen wat GroenLinks betreft grote kansen op het terrein van duurzaam bouwen. Er gebeurt al het een en ander op het gebied van duurzaame nieuwbouw. Zo heeft deze raad het initiatiefvoorstel duurzaam bouwen van PvdA, CDA en GroenLinks aangenomen en worden er in verschillende masterplannen ambities ten aanzien van klimaatneutraliteit geformuleerd waarvan Erasmusveld als meest klimaatvriendelijke wijk van Nederland het mooiste voorbeeld is. De grote uitdaging ligt echter in de verduurzaming van de bestaande bouw, die tenslotte 98% van het totaal aantal woningen beslaat.

Duurzaamheidsleningen kunnen een grote rol spelen bij verduurzaming van bestaande woningen. Het idee is van dit miljoen een revolverend fonds te maken waaruit voortdurend leningen aan Haagse burgers kunnen worden verleend om hun huis energiezuiniger te maken. Die leningen blijven niet beperkt tot een totaal van 1 miljoen. Dit miljoen kan worden gebruikt om rentekorting te betalen en door de kredietgarantieregeling van het rijk komt dan een veelvoud aan middelen voor leningen vrij: 7 tot 10 miljoen, afhankelijk van de uitwerking. Daar kun je een grote slag mee slaan.

Als we uitgaan van een gemiddeld bedrag van 10.000 euro per woning, kunnen 1.000 woningen worden aangepakt om 30% energiereductie, want dat is ons doel, te realiseren. Dat merken mensen in hun energierekening, in hun wooncomfort en in de waarde van hun woning. En dat brengt de doelstelling Den Haag CO2 neutraal in 2050 dichterbij.

Voorzitter, wij vragen het college een systematiek uit te werken voor duurzaamheidsleningen en deze voor inwerkingtreding voor te leggen aan de raad. Daarbij noem ik als uitgangspunten dat de leningen snel moeten kunnen worden verstrekt en effectief zijn, dat zij gericht zijn op 30% minder energieverbruik en dat zij aansluiten bij initiatieven van bewoners, bijvoorbeeld klimaatstraten en voorbeeldwoningen die we nu al kennen. Daarbij vragen wij in het bijzonder aandacht voor het opzetten van een communicatietraject om bekendheid te geven aan de duurzaamheidsleningen opdat zoveel mogelijk mensen er gebruik van gaan maken. En wij suggereren bij het uitwerken van de systematiek samen te werken met de SVn, het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting, dat veel ervaring heeft met het opzetten en beheren van duurzaamheidslenigen voor gemeenten.

Voorzitter, graag verneem ik de reactie van het college hierop en ben ik benieuwd naar de termijn waarop het college verwacht duurzaamheidsleningen te kunnen gaan aanbieden. Ik stel voor – in het kader van de crisisbestrijding – vaart te maken en in december de systematiek voor te leggen aan de raad en vanaf januari de eerste Haagse bewoners een duurzaamheidslening te verstrekken.

Voorzitter, graag vraag ik ook aandacht voor de verduurzaming van bestaande corporatiewoningen. Dat is van groot belang, en gaat niet alleen om CO2 reductie, maar om wooncomfort en betaalbaarheid van goede woningen voor mensen met een kleine portemonnee. Als corporaties investeren in duurzaamheid gaat de huurprijs vaak omhoog. Hier staat een verlaging van de energierekening tegenover, maar die moet de huurder wel in de portemonnee voelen. Daarover moeten goede afspraken gemaakt worden met de corporaties. GroenLinks draagt het college op om werk te maken van de prestatieafspraken over duurzaamheid met corporaties, en woonlasten als basis te nemen voor prestatieafspraken in plaats van huurlasten. Voorzitter, graag een reactie van het college op dit punt.

Naast duurzame bouw is duurzame mobiliteit van groot belang om Den Haag in 2050 CO2 neutraal te laten zijn. De auto is dé uitdaging – zo noemen optimistische mensen een probleem – voor duurzame mobiliteit. Eind dit jaar zullen wij met elkaar in debat gaan over de Parkeernota. Daar kijk ik naar uit: kunnen we de ideologische verschillen tussen de politieke partijen goed benadrukken. Een belangrijk uitgangspunt voor GroenLinks is het principe van de vervuiler betaalt. Dat is niet ‘autootje pesten’ zoals de wethouder veel initiatieven  om te komen tot een modal shift en duurzame mobiliteit afdoet. Wij zullen daar binnenkort stevig over met elkaar van gedachten wisselen. Nu wil ik daarop al een klein voorschot nemen. Want natuurlijk past bij het uitgangspunt ´de vervuiler betaalt´ meedoen aan de proef van minister Cramer met gedifferentieerde parkeertarieven. Schone auto’s betalen een lager parkeertarief dan vervuilende auto’s. Dat lijkt ons een nuttig instrument om luchtkwaliteit te verbeteren.

Den Haag moet gewoon meedoen, vanaf 2011, in de commissie heeft GroenLinks dat aangegeven en wij hebben de motie van de PvdA die daartoe oproept van harte mee ondertekend. Voorzitter, nog wel een vraag aan het college in dit kader: zijn de parkeerautomaten in Den Haag geschikt voor tariefdifferentiatie? Anders moeten we daar rekening mee houden bij aanschaf van nieuwe parkeerautomaten.

De fiets is dé oplossing voor duurzame mobiliteit bij uitstek. Eerder al heeft GroenLinks aangedrongen op gratis fietsenstallen in de binnenstad. Op voorstel van GroenLinks komt het college binnenkort met een pilot gratis fietsenstallingen, en maatregelen om fietsenstallingen beter te benutten. Bij deze wil ik graag de gelegenheid gebruiken om onze vreugde daarover uit te spreken. Uitstekend, wethouder van het groene lintje, aan de slag ermee!

Voorzitter,

GroenLinks staat ook voor tolerantie. Voor een stad waar mensen prettig met elkaar samenleven en de ruimte krijgen om te zijn of te worden wie zij willen zijn. Een belangrijke groep in onze Wéreldstad aan Zee zijn de vluchtelingen: naar schatting zijn dat in Den Haag 13.500 mensen, met 29 verschillende nationaliteiten. Den Haag heeft als internationale stad van vrede en recht een belangrijke verantwoordelijkheid voor haar burgers met een vluchtelingenachtergrond en wat GroenLinks betreft de taak om ook hen te laten deelnemen aan de samenleving. Dat kan door hun kansen en talenten te herkennen en te ontwikkelen en ook hoogopgeleide vluchtelingen perspectieven bieden.

Om aan die verantwoordelijkheid concreet invulling te geven wil GroenLinks een centrum mogelijk maken voor talentontwikkeling, ontmoeting en ondernemerschap voor vluchtelingen in Den Haag. Vluchtelingen kunnen met behulp van een centrum voor talentontwikkeling sneller hun weg vinden in de Haagse samenleving, zodat ze beter tot hun recht komen en kunnen werken aan hun eigen toekomstperspectief. Daartoe dien ik een amendement in, mede ondertekend door de PvdA en VVD.

Voorzitter, afsluitend

Tijdens de algemene politieke beschouwingen liet ik zien dat GroenLinks staat voor optimisme, vakmanschap en betrokkenheid. Dat laat ik vandaag weer zien. GroenLinks is een optimistische partij: wij denken in uitdagingen en niet in problemen. Het is knap als je duidelijk kunt zeggen wat je niet wilt, maar als politiek alleen nog maar daarom draait krijg je een negatieve samenleving. Het gesprek over wat we wel willen verdwijnt dan naar de achtergrond. GroenLinks geeft juist aan wat wij wèl willen voor Den Haag. Naast optimisme staat GL voor vakmanschap: het vermogen om vernieuwende oplossingen te bedenken en zaken voor elkaar te krijgen, zoals 1 miljoen voor verduurzaming van bestaande woningen. Tot slot staat GroenLinks voor betrokkenheid: uitgaan van de kracht van mensen, talenten stimuleren, kansen creëren en realiseren, dat komt tot uiting in ons amendement voor een talentencentrum voor vluchtelingen. Vandaag heb ik duidelijk laten zien wat GroenLinks wil: een solidair, duurzaam en tolerant Den Haag.