Vrijdag 16 november was GroenLinks mee met een Tocht Dakloos Den Haag, georganiseerd door Gerard van der Zandt. De tocht voerde langs enkele particuliere en gemeentelijke Haagse organisaties die hulp verlenen bij bijvoorbeeld dakloosheid, geldproblemen en verslaving. Van GroenLinks waren mee Linda Voortman, Tweede Kamerlid, David Rietveld, fractievoorzitter van de Haagse gemeenteraadsfractie en Henk Baars van de werkgroep armoedebestrijding. Tevens waren van de Stichting (z)Onderdak mee Frank van der Schee van en Henny van der Most. Martijn Schackmann schreef namens de vrijwillige webredactie (GroenLicht) dit verslag (en maakte de foto van Annemiek en Linda).

De armoedetocht begint bij het CCP, het Centraal Coördinatie Punt. Het CCP is het eerste gemeenteloket waar mensen terecht kunnen met problemen als armoede of psychiatrische of psychosociale problemen. 

Bij het CCP spreken we met cliëntmanagers Arie en Marc. Zij leggen uit dat mensen zich aan het loket van het CCP kunnen melden, waarna ze met cliëntmanagers hun problemen bespreken. Meestal zijn financiële problemen slechts het topje van de ijsberg. Ook kan men meer gedwongen hulpverlening toegewezen krijgen. Zo kan het CCP bij ernstige vervuiling, na signalen uit de omgeving, een rechterlijke machtiging krijgen om 'achter de deur' te kijken. 

Bij het CCP wordt ook bijgehouden wie bij welke Haagse zorginstellingen woont of waar welk programma volgt, hiervoor wordt het nieuwe digitale systeem 'Trace' gebruikt. Met de armoedetocht zijn Henny van der Most en Frank van der Schee van de stichting z(O)nderdak mee. De stichting z(O)nderdak komt op voor de voor de belangen van daklozen. Henny en Frank, die zichzelf ook wel straatadvocaat noemt, zijn kritisch over Trace: veel mensen die hulp zoeken zijn bang dat de informatie die ze geven met alle instanties wordt gedeeld. Arie antwoordt hierop dat hij zich die angst wel kan voorstellen, maar dat Trace alleen een logboek is en dat bijvoorbeeld het ziektebeeld van mensen alleen ingezien kan worden door huisartsen. Maar hij geeft toe dat men bij een intake wel tekent voor het vrijgeven van alle informatie.  

Na het bezoek aan het CCP fietsen we naar de opvang van de Kessler Stichting aan de De La Reyweg. Dit gebouw is nog erg nieuw, want het is pas in 2011 in gebruik genomen. We worden rondgeleid door Marleen en Marcella, sectormanagers kortdurende en langdurende zorg. We zien onder andere gedeelde slaapzalen voor kortdurende nachtopvang, individuele kamers voor langdurende verpleeghuiszorg, voor bijvoorbeeld revaliderenden, en een ziekenboeg voor diegenen die geen huis hebben om verder te herstellen, nadat ze zijn ontslagen uit het ziekenhuis. In de kortdurende opvang zien we nog niemand, want die is open van 15.00 tot 8.30 uur. 

Op de kortdurende opvang vraagt Linda hoelang men hier nu verblijft. Marleen legt uit dat dit nu gemiddeld 4,4 weken is. Dat is een hele vooruitgang ten opzichte van vroeger, toen men jaren en jaren kon blijven hangen. Maar het streven voor Kessler blijft een verblijf van maar een paar dagen: de kortdurende opvang is een tijdelijke verblijfplaats, tot is vastgesteld waar iemand thuis hoort, bijvoorbeeld een reguliere woning, beschermd wonen enzovoorts.



"Sorry, maar uw probleem is niet erg genoeg"

Na de rondleiding lunchen we in het uitstekende restaurant dat zich ook in het complex van Kessler bevindt. Frank is zelf ex-dakloze en dat is wellicht de reden dat hij nu de nodige broodjes verorberd. De sla laat hij dan weer liggen. Als Marleen vraagt of er nog vragen zijn, kunnen Frank en Heleen iets ter sprake brengen dat ook bij het CCP opkwam. Om in de opvang van de Kessler Stichting of een andere instantie opgenomen te kunnen worden, moet je een zorgpas van de CCP hebben ontvangen. Van verschillende daklozen heeft (z)Onderdak te horen gekregen dat zorgpassen worden ingenomen als er geen gebruik van wordt gemaakt. Net als coördinatoren Arie en Marc van het CCP, ontkent Marleen dat dit gebeurt. De enige reden die ze kan bedenken voor hoe dat idee is ontstaan, is dat je je bed voor elke nacht opnieuw moet reserveren, anders kan hij vergeven worden aan iemand anders. 

Na de lunch spreken we kort met Annemiek, van De Achterban. Net als (z)Onderdak, helpt de Achterban daklozen, thuislozen, druggebruikers en mensen die dat zijn geweest. De vrijwilligers van de organisatie zijn ervaringsdeskundige en weten hoe ingewikkeld de bureaucratie van de gemeente af en toe kan zijn. Annemiek vindt daarom zelfs dat iemand van de organisatie standaard aanwezig zou moeten zijn bij de intake van het CCP.



Het gesprek komt op groepen personen die vergeten dreigen te worden. De hulpverlening van de gemeente richt zich bijvoorbeeld teveel exclusief op personen met meervoudige problematiek. Als je dus bijvoorbeeld alleen geldproblemen hebt, dan kan de gemeente zeggen: "sorry, maar uw probleem is niet erg genoeg". Henny kent zo het voorbeeld van een vrouw die diep in financiële problemen zat, maar bij de intake bij het CCP te horen kreeg dat ze eerst maar haar kapperszaak failliet moest laten gaan voordat ze terug kon komen. 

Zo lijkt de gemeente de situatie voor mensen soms juist te verslechteren. Linda vraagt wat de oplossing hiervoor is. Frank geeft aan dat die bijvoorbeeld op justitieel vlak gezocht kan worden. Hij geeft het voorbeeld van jongens die ooit zijn overgehaald auto's die ze niet bezaten op hun naam te zetten. Deze auto's verzamelen boetes waar zo'n jongen dan verantwoordelijk voor is. Als hij die niet betaalt dan kan hij daarvoor vastgezet worden. Na enige tijd komt hij dan uit de gevangenis, meldt zich bij het CCP en de nachtopvang en begint hij zijn leven weer. Dan wordt hij na verloop van tijd weer voor dezelfde boetes opgepakt, omdat je ze niet kunt uitzitten in de gevangenis. Frank kent personen waarbij dit al zes of zeven jaar aan de gang is.



Druk op de wc bij het Leger des Heils

Als laatste gaan we langs bij de gebruikersruimte aan het Zieken. In de gebruikersruimte kunnen verslaafden hun drugs gebruiken indien ze: veelpleger en dakloos zijn, een CCP-pasje hebben en op het politiebureau Hoefkade bekend zijn.

De coördinator van de gebruikersruimte, Loek van de Schilde, legt uit waarom hij het belangrijk vindt dat er een gebruikersruimte is. De ruimte is voor personen die meestal al tientallen jaren gebruiken. Als ze het gebruiken gereguleerd kunnen doen, dan gaan ze het uiteindelijk minder doen. In de gebruikersruimte wordt de tijd genomen om samen met de gebruiker aan verbetering van zijn situatie te werken, naar zijn wensen en vermogen (wel volgens methodes en een behandelplan). Bij een instelling als PsyQ of bij het methadonprogramma, sta je vaak binnen tien minuten buiten. 

Bij de meeste andere instanties en instellingen is gebruik verboden, maar die krijgen daarin een schemerfunctie. Of, zoals Frank toelicht: het is de druk op de wc bij het Leger des Heils.

Er waren twee gebruikersruimten in Den Haag. Die aan het Van der Vennepark, in de Schilderswijk, is september 2011 gesloten. Volgens David juist op een moment dat de buurt er weinig moeite meer mee had. De ruimte op het Zieken wordt in de loop van 2013 gesloten. Volgens de gemeente zullen dan alle verslaafden geholpen zijn, maar Loek en de anderen denken daar anders over: dat is gegoochel met cijfers.

Zo moeten verslaafden geweigerd worden, omdat ze niet aan alle gestelde criteria voldoen. Bijvoorbeeld omdat ze niet op bureau Hoefkade bekend zijn, of omdat ze niet dakloos zijn. 

Sommige verslaafden zijn goed geholpen, en hebben nu bijvoorbeeld een eigen woonruimte. Maar dat geldt niet voor hen allemaal: ze zijn bijvoorbeeld naar Woodstock gestuurd, een woonruimte die eigenlijk een eindstation is voor gebruikers, of naar MiCasa, waar je terecht kunt als je gebruiker bent én psychiatrische problemen hebt, ze zijn blijven hangen bij het Leger des Heils, of ze zijn op wachtlijsten terecht gekomen. Dit helpt deze verslaafden op de lange termijn niet.

Concluderend vindt Loek dat er goede mensen werken bij het CCP. De anderen zijn het daarmee eens. Maar toch kan er meer synergie bereikt worden, door meer met de verschillende organisaties samen een traject met een cliënt in te zetten. Dat is belangrijk, omdat het hier wel om de meest kwetsbaren in de samenleving gaat.