Dit najaar wordt het actieplan luchtkwaliteit 2015-2018 in de gemeenteraad besproken. In aanloop naar deze bijeenkomt spraken Fred Vorstman van Adem Graag in Den Haag en Inge Vianen van GroenLinks elkaar over luchtkwaliteit in Den Haag.

Wat is Adem Graag in Den Haag?

In bewonersgroep “Adem Graag in Den Haag” werken bezorgde Hagenaren samen aan het vergroten van bewustwording en kennis over luchtvervuiling. Via sociale media als Facebook en Twitter, door aanwezigheid op markten en festivals en door regelmatig bij de gemeenteraad op de stoep te staan, vragen we aandacht voor de luchtvervuiling in Den Haag, met name voor de luchtvervuiling door het gemotoriseerde verkeer. Hiermee willen we de gemeente duidelijk maken dat zij luchtvervuiling krachtiger aan moet pakken als zij de gezondheid van haar burgers serieus neemt.

Vind jij ook dat de overheid meer maatregelen moet nemen tegen luchtvervuiling? Teken dan de petitie van Milieudefensie aan de Tweede Kamer.

Hoe is het met de luchtkwaliteit in Den Haag gesteld?

Op verschillende plekken in Den Haag voldoet de luchtkwaliteit niet aan de Europese normen die daarvoor zijn gesteld. Dit blijkt uit metingen van de luchtkwaliteit door bezorgde bewoners. Zij meten sinds januari 2015 een jaar lang de luchtvervuiling in hun straat.

De Europese normen zijn overigens geen normen die de gezondheid beschermen. De Wereldgezondheidsorganisatie adviseert veel lagere waarden voor een gezonde leefomgeving.

Drukke verkeersaders als de Javastraat, Hoefkade en Raamweg zijn erg vies. De meetresultaten worden maandelijks gepubliceerd op de website van Milieudefensie.

Is het voldoende als de lucht in Den Haag voldoet aan de Europese normen?

Nee, dat is - zoals eerder genoemd – niet voldoende.

Van alle milieufactoren brengt luchtvervuiling het meest schade toe aan onze gezondheid, door voornamelijk hart- en vaatziekten en longziekten, niet zelden resulterend in vroegtijdige sterfte (EBoDE).

In 2008 zijn er naar schatting ongeveer 2000, veelal erg kwetsbare, mensen gestorven door kortdurende blootstelling aan hoge concentraties fijnstof (RIVM).

Naar schatting worden jaarlijks in Nederland circa 1000 mensen met spoed in het ziekenhuis opgenomen met hart- en vaatziekten als acuut gevolg van ernstige  luchtverontreiniging (RIVM). Een zelfde aantal wordt met spoed opgenomen voor acute luchtwegklachten vanwege de ongezonde lucht. Het zal jou toch overkomen!

Doet de gemeente genoeg? Wat gaat er goed? Wat kan of moet er beter?

Nee, zolang de in Europees verband afgesproken minimale eisen inzake de luchtkwaliteit niet overal in Den Haag gehaald worden, heeft de gemeente Den Haag haar werk (nog) niet goed gedaan. Het weren van autoverkeer uit het centrum, met zijn vele bewoners en bezoekers, is prima. De milieuzone zou echter veel groter moeten zijn, qua oppervlakte én qua soorten voertuigen die toegelaten worden. Neem als voorbeeld het huidige beleid van Utrecht of dat van Rotterdam, zoals dat per 1-1-2016 van kracht wordt. Door het weren van oude dieselvoertuigen wordt de uitstoot van roet sterk verlaagd. Roet is het meest ongezonde onderdeel van de luchtvervuiling. De ultrafijne deeltjes zijn zo klein dat ze via de longen de bloedbaan in kunnen en daar schade aanrichten. Dus gemeente Den Haag: neem je verantwoordelijkheid!



Inge Vianen licht het standpunt van GroenLinks toe:

Vindt GroenLinks dat de lucht in Den Haag gezonder moet?

Ja, en met ons maken veel Hagenaren zich zorgen over de ongezonde lucht die wij iedere dag inademen. En terecht: door slechte luchtkwaliteit in onze stad leven we gemiddeld tot 2 jaar korter. Uitlaatgassen veroorzaken ziektes als kanker en astma. Tot de helft van de roetdeeltjes die we inademen is direct afkomstig van de auto's, bestelauto's en vrachtwagens uit onze stad. Door schoner en minder verkeer te laten rijden in Den Haag kunnen we de luchtkwaliteit enorm verbeteren. GroenLinks vindt dat we de problemen met de Haagse luchtkwaliteit keihard moeten aanpakken. Onze gezondheid en die van onze kinderen is ons veel waard.

Zo ja, wat moet er volgens GroenLinks gebeuren om hiervoor te zorgen?

  1. Van de fiets een aantrekkelijker vervoersmiddel maken door het aanleggen van snelle doorgaande fietsroutes waarmee je gemakkelijk door de stad kunt. En door meer ruimte op de weg voor fietsers en meer openbare fietsenstallingen.
  2. We zorgen ervoor dat het openbaar vervoer veel beter wordt dan nu: met meer en frequenter rijdende trams en bussen, betere reisinformatie en goede vervanging als lijnen uitvallen door werkzaamheden.
  3. We belonen de schone rijders en laten de vervuilers betalen. Daarom krijgen deelauto’s en elektrische auto’s 50% korting op hun parkeervergunning. En in elke straat komt een elektrisch oplaadpunt. Vuile auto’s gaan het dubbele betalen als ze in onze stad op bezoek komen en voor hun parkeervergunning.
  4. We stellen de maximumsnelheid voor alle doorgaande wegen in Den Haag op 50 km/uur en in alle woonwijken op 30 km/uur. Onderzoek wijst uit dat een lagere snelheid minder luchtvervuiling veroorzaakt.
  5. We verminderen het vrachtverkeer in de stad door een slimmere bevoorrading van onze winkels. Daarom openen we één of meerdere herverdeelpunten aan de rand van de stad, zodat er veel minder vrachtwagens onnodig de stad in gaan.
  6. We zorgen ervoor dat de Milieuzone ook gaat gelden voor oude bestelbusjes en dieselauto’s. Als we 5% van de meest vervuilende voertuigen uit onze stad kunnen weren, scheelt dat namelijk 25% van de uitstoot. Bovendien breiden we de Milieuzone uit.
  7. We roepen een sloopregeling in het leven voor vervuilende oude brommers en scooters. Een oude 2-takt brommer stoot namelijk meer roetdeeltjes uit dan een vrachtwagen.
  8. Een groter deel van het centrum wordt autoluw en we stoppen geen miljoenen euro’s in snelwegen en peperdure parkeergarages. Die trekken veel te veel autoverkeer aan terwijl er goede alternatieven zijn.
  9. We willen meer P+R-terreinen, waarbij we naast de overstap op het openbaar vervoer ook de mogelijkheid creëren om een fiets te lenen. Ook bij evenementen wordt P+R ingezet.
  10. We zoeken samen met bewoners en bedrijven uit wijken en buurten waar problemen zijn met de luchtkwaliteit actief naar oplossingen.

Welke initiatieven heeft GroenLinks genomen of gaat GroenLinks nemen in de gemeenteraad?

In januari van dit jaar heeft GroenLinks gepleit voor het uitbreiden van de milieuzone. De meest vervuilende auto's en busjes komen daar simpelweg de stad niet meer in. Waarom? Omdat de gezondheid van inwoners niet in gevaar mag worden gebracht door de uitlaatgassen van auto’s. Langdurige blootstelling aan zelfs lage concentraties luchtvervuiling leidt namelijk tot longkanker, astma, hart- en vaatziekten en verminderde longfunctie. Bovendien kan luchtvervuiling vroeggeboorte veroorzaken en tot verminderde leerprestaties bij kinderen leiden. Alle reden dus voor strenge maatregelen. Den Haag heeft ook een milieuzone, maar de ambities binnen die zone zijn, ook in vergelijking met andere grote steden, erg laag: vervuilende bestelbusjes en personenauto’s mogen nog steeds de stad in en op de centrumring rijden nog altijd veel vieze vrachtwagens. Op verzoek van de gemeenteraad liet het college daarom een onderzoek uitvoeren naar de effecten en kosten van uitbreiding en intensivering van de milieuzone. De uitkomsten daarvan waren duidelijk: de uitbreiding tot en met de centrumring heeft een groot effect op de luchtkwaliteit. Intensivering door bestelbusjes te weren, verdubbelt het effect zelfs. Dat komt doordat in de huidige milieuzone ongeveer 6 à 7 keer zoveel bestelbusjes rondrijden als vrachtwagens. De kosten blijken ook reuze mee te vallen. Die bedragen voor uitbreiding eenmalig ongeveer €350.000 en jaarlijks €90.000. Als de milieuzone geïntensiveerd wordt, zullen naar verwachting 3.750 eigenaren van bestelbusjes een beroep doen op financiële compensatie. Bij een compensatiebedrag van €1.000 zal dit de gemeente 3,75 miljoen euro kosten. Al met al bedragen waar een stad met een totale begroting van 2,3 miljard euro zich geen grote zorgen over zou hoeven maken. GroenLinks pleit ervoor om dat geld in de begroting vrij te maken en de milieuzone te intensiveren en uit te breiden.

GroenLinks heeft ook gepleit voor een roetreductieplan. Roet is het meest ongezonde deel van luchtvervuiling. Verkeer is de belangrijkste bron van roet in de lucht. Naast het uitbreiden van de milieuzone wil GroenLinks ook de aantrekkelijkheid van parkeren in de stad terugbrengen. Het parkeren moet simpelweg minder makkelijk zijn, dan kiezen mensen vanzelf voor groenere manieren van vervoer. Ook kunnen reguliere parkeerplekken worden voorzien van elektrische laadpalen, zodat het aantrekkelijker wordt om elektronisch te gaan rijden.

Daarnaast heeft GroenLinks gepleit voor veel meer budget voor betere fietspaden en meer fietsenstallingen in Den Haag. Het college trekt nog minder geld uit voor de fiets dan in de vorige periode het geval was. En toen vonden wij het ook al te weinig! Dat kan zo niet, GroenLinks zal blijven strijden voor een groter budget voor de fiets.

GroenLinks vindt het opmerkelijk dat dit college het gebruik van de auto promoot. De tarieven van de tweede parkeervergunning zijn gehalveerd en er wordt zelfs een pilot gestart in winkelstraten waarbij auto’s voor slechts tien cent mogen parkeren! En dat terwijl onderzoek uitwijst dat het voor ondernemers lucratiever is om fietsers te trekken dan automobilisten. Bovendien stappen mensen op deze manier natuurlijk niet uit de auto en op de fiets. Een slecht idee wat GroenLinks betreft! 

Het collegeakkoord sluit uitbreiding van de milieuzone expliciet uit. Wat vindt GroenLinks hiervan?

In het coalitieakkoord staat: “De bestaande milieuzone wordt niet uitgebreid.” Tijdens een debat in de Haagse raad lieten D66 en HSP weten dat dat het gevolg is van onderhandelingen. Maar over volksgezondheid onderhandel je wat GroenLinks betreft niet. Een milieuzone is geen luxe, maar bittere noodzaak!