Voorzitter, complimenten voor de begroting. Hij is korter, dat was even wennen, maar ook duidelijker van opzet door de zogenaamde W-vragen. En dank aan de ambtenaren die alle technische vragen vanuit deze raad hebben beantwoord. 

Voorzitter, lezend door deze begroting, met een schuin oog op het nieuws, is het onmogelijk om de gedachte te onderdrukken: wat zijn ze in hemelsnaam aan het doen in dat andere Den Haag?  

Waar het Haags college haar best doet om de collega’s in Ter Apel te ontlasten in de opvangcrisis, dreigt het kabinet de Spreidingswet in te trekken, dreigt een minister om zelfverzonnen bordjes bij AZC’s neer te zetten, om getraumatiseerde oorlogsvluchtelingen te pesten. En dreigt het Rijksvastgoedbedrijf doodleuk dat de asielzoekers weg moeten uit de Regulusweg.  

Waar Haagse kinderen in 2025 gratis met het OV reizen, dreigt het kabinet met een bezuiniging van ruim 100 miljoen op het openbaar vervoer in onze regio. Waar het ministerie van Klimaat en Groene Groei zelf moet toegeven dat ze niet genoeg doet om de landelijke CO2 ambities te realiseren, realiseert dit college een energietransitie die en CO2 vermindert en de kosten voor de kleinste portemonnees vermindert.  

De rechtse regering deelt cadeautjes uit aan de rijken. Het centrum-linkse college van ons Den Haag staat aan de zijde van mensen die het lastig hebben, bijvoorbeeld door de Ooievaarspas voor meer Hagenezen beschikbaar te maken.  

Voorzitter, wat het extra vervelend maakt, is dat deze tegenwerking van de landelijke overheid bovenop een toch al te krappe rijksbijdrage komt.   

De wethouder van Rijswijk heeft een rekening gestuurd naar het Rijk. Ze komt twee miljoen tekort voor het uitvoeren van de Jeugdzorg. In de acht maandsrapportage is te lezen dat ons tekort voor dit jaar voorspeld wordt op 15 miljoen euro voor de Jeugdzorg. Ik was benieuwd of ons college ook een rekening gaat sturen naar het Rijk?  

“ Gaat ons college een rekening voor de jeugdzorg sturen aan Het Rijk? ”
Maarten De Vuyst ・ Fractievoorzitter

Over de Jeugdzorg: 

Collega Lisa van de Voort maakt zich al een tijdje druk over de Jeugdzorg, en met haar maken meerdere collega’s zich zorgen over het wel of niet beschikkingsvrij werken. Samen met collega’s Arp, Klokkenburg, Holman, Verduin, Smit en Mahmood dien ik daarom de volgende motie in met als titel “Verordening Jeugdhulp tegen het licht”: en het dictum daarvan luidt: 

"verzoekt het college: 

Uiterlijk in kwartaal 1 van 2025 de raad te informeren over: 

  • Best practices vanuit de VNG over hoe beschikkingen standaard kunnen worden afgegeven zonder dat de administratieve lasten daarbij te veel toenemen en hierbij ook te bezien of en hoe een beschikking door de gemeente zelf kan worden geschreven in plaats van door de samenwerkingsverbanden; 
  • Een nadere toelichting op het juridische verschil tussen een aanmelding en een aanvraag van jeugdhulp, ook voor de rechtspositie van de zorgbehoevende; 
  • Een juridische toelichting op de uitspraak van de rechter over de jeugdhulp in Hollands Kroon over het ongeoorloofde mandaat en wat dat eventueel betekent voor Den Haag, 

Daarnaast bereikten Van de Voort signalen dat met de nieuwe systematiek van jeugdzorg, er ook een nieuw obstakel is ontstaan voor dak- en thuisloze jongeren die jeugdzorg nodig hebben. Wij geloven dat dat niet de bedoeling is van dit college en zien graag dat het college hiernaar kijkt. Daarom de volgende motie “Worden dak- en thuisloze jongeren geholpen? ” samen met collega Holman, met als dictum: 

Verzoekt het college:  

  • Te onderzoeken hoe groot de problematiek is van dak- en thuisloze jongeren die door een gebrek aan thuisadres, niet in de nieuwe systematiek van de jeugdzorg passen; 
  • In het onderzoek specifiek aandacht geven of de hulp voor deze jongeren onvoldoende bekostigd is; 
  • De raad hierover zo spoedig mogelijk in het nieuwe jaar te informeren,  

 

We zien de tegenwerking op financieel gebied door het Rijk zelfs in iets technisch als de correctie voor de loon- en prijsbijstelling. Het wordt ook wel de inflatieput genoemd in 2026. Het CPB raamt de inflatie ieder jaar te laag in. De daadwerkelijke kosten voor de gemeenten vallen hoger uit dan wat we krijgen van het Rijk voor die inflatiecorrectie. Dat scheelt zo’n 450 miljoen per jaar voor de gemeenten, volgens de VNG. Gevolg: de wethouder Financiën mag het verschil proberen te overbruggen. Dat is wat we met recht een knelpunt noemen.

grafiek

Even leek er financieel goed nieuws te komen van het nieuwe kabinet: de specifieke uitkeringen worden afgeschaft en toegevoegd aan het Gemeentefonds. Maar… wel met een 10% korting. Den Haag verwacht 543 miljoen aan specifieke uitkeringen binnen te krijgen. Maar daar kan dus in de toekomst 54 miljoen minder binnenkomen. Het zogenaamde begrotingsravijn en de inflatieput verbleken pas echt bij deze SPUK-druk.  

Financieel gesproken is het dus geen makkelijke klus voor onze wethouder van Financiën. Mijn vraag aan haar zou dan ook zijn of zij een schatting heeft hoeveel geld we netto te weinig krijgen van de rijksoverheid in 2025.  

Voorzitter, we lezen in de meerjarenbegroting veel voorstellen om Den Haag groener, inclusiever en socialer te maken. Maar we hebben nog een aantal ideeën hoe we nog net dat schepje er bovenop kunnen doen.  

Laten we beginnen bij dat wat van levensbelang is: schone lucht. En dit heeft haast, zoals ook blijkt uit het verhaal van de inspreker.  We roepen met de volgende motie op om onze inwoners met luchtproblemen niet in de steek te laten en te bezien wat mogelijk is om bij slechte luchtkwaliteit restricties aan het stoken binnen op te leggen. Hij is mede ingediend door collega Butt, heeft als titel: “onderzoek stookrestricties voor de gezondheid van onze inwoners” en:

Verzoekt het college:  

  • De verschillende mogelijkheden voor houtstook-restricties te onderzoeken.  
  • De voor- en nadelen van de mogelijkheden in kaart te brengen.  
  • Ook aan te geven wat de mogelijkheden opleveren voor de gezondheid van de inwoners in Den Haag.  
  • De raad uiterlijk in Q1 2025 hierover te informeren.  

En voorzitter, collega Butt zou graag zien dat het ook inzichtelijk wordt voor de inwoners wat de actuele luchtkwaliteit is. Daarom zouden we het college de vraag willen stellen of het mogelijk is om de meetresultaten van de luchtkwaliteitsmeetstations in Den Haag ‘live’ inzichtelijk te maken op informatieborden.  

Voorzitter, naast gezonde lucht is een gezonde omgeving met groen ook belangrijk. Daarom vraag ik samen met collega Voncken ook aandacht voor onze Buitenruimte, met twee moties. Eentje geïnspireerd door de bewoners in de Fultonstraat die liever een picknicktafel hadden dan een parkeerplek, samen met kameraad Holman, met als titel: “Ontmoetingsvlonder voor de ontmoeting op straat” en die Verzoekt het college: 

  • Om, in navolging van de fiets- en bomenvlonder, ook een gemeentebrede pilot te starten voor een ontmoetingsvlonder. 
  • De raad hierover na een jaar te informeren. 

En we hebben van wethouder Barker gehoord dat hij fruitstruikjes gaat uitdelen in de versteende wijken. Maar we kunnen ons best voorstellen dat meer mensen die willen, daarom de motie “vergroen het balkon” met als dictum: 

  • Om te bezien of in navolging van het uitdelen van de fruitstruikjes in de versteende wijken, ook voor mensen met een kleine beurs in andere wijken fruitstruikjes uitgedeeld kunnen worden;  
  • De raad hierover te informeren.  

Waar het kabinet klimaatbeleid vertraagt, zetten we in Den Haag juist extra stappen. Dat gaat alleen lukken als onze energie ook weer van ons allemaal wordt, en we energiecoöperaties dus versterken. Daarom de volgende motie: met collega’s Holman, de Groot en Assad onder de noemer: Energietransitie van onderop, ook bij inkoop, en die  

Verzoekt het college:  

  • Bij de inkoop en financiering van energiebesparende maatregelen en andere activiteiten ter bevordering van de energietransitie de opgroeiruimte van energiecoöperaties waar mogelijk te bevorderen;  
  • Samen met energiecoöperaties uit te werken hoe energiecoöperaties via gemeentelijke activiteiten, inkoop en financiële ondersteuning versterkt kunnen worden en hoe zij in hun rol binnen de energietransitie kunnen professionaliseren en met de raad te delen hoe dit in beleid wordt verwerkt;  

Leegstand ten tijde van dakloosheid is misdadig. Daarom hebben we per 1 januari 2026 een leegstandverordening nodig.  

Daarom samen met collega’s Mekers en Ahraoui en uiteraard Theepass, de motie uitwerking leegstandsverordening voor zomer 2025, en die verzoekt het college:  

  • Aan de kant van de gemeente alles klaar te hebben voor de invoer van een ambitieuze leegstandsverordening inclusief wettelijke experimenteerruimte op 1 januari 2026;  
  • Voor de zomer 2025 een uitgewerkt voorstel voor de Haagse leegstandsverordening met experimenteerruimte met de raad te delen;  
  • In de begroting 2026-2029 voldoende geld te reserveren voor een ambitieuze uitrol en uitvoering van de verordening.  

Voorzitter, als GroenLinks zouden we heel graag zien dat we een eigen centrum hebben voor slachtoffers van seksueel geweld, maar we weten dat dat niet in het eerste jaar van deze meerjarenbegroting zal gerealiseerd zijn. Daarom de motie van collega’s Baboeram en Holman “Centrum seksueel geweld met alle disciplines ” en die Verzoekt het college: 

  • De voortgang van het nieuwe inloophuis in Amsterdam te volgen; 
  • Te onderzoeken op welke manier slachtoffers van seksueel geweld beter kan worden ondersteund; 
  • In gesprek te gaan met alle gemeenten in de regio Haaglanden om te onderzoeken op welke manier een vergelijkbaar inloophuis kan worden opgezet als in Amsterdam. 
  • De raad hierover te informeren." 

Ik wijs nauwkeurig lezende collega’s zoals de heer Martini erop dat we een woord in de motie hebben aangepast.  

Dan voorzitter, ook op de toekomst gericht, zou collega Bos graag zien dat kinderen worden betrokken bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2026 en die oproep doet ze in de motie: 

Verkiezingen zijn kinderspel 

Verzoekt de burgemeester en het presidium: 

  • Een plan van aanpak op te stellen waarin inzichtelijk wordt gemaakt hoe kinderen betrokken zullen worden bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2026; 
  • Dit plan van aanpak op te stellen in samenspraak met belangrijke stakeholders zoals Haagse basisscholen en organisaties die zich bezighouden met democratisering, burgerschap en kinderparticipatie; 
  • Het plan van aanpak, inclusief een financiële vertaling van de actiepunten die hieruit voortkomen, met de voorjaarsnota 2025 aan de raad te doen toekomen. 
“ Leegstand ten tijde van dakloosheid is misdadig. Daarom hebben we een leegstandverordening nodig.   ”
Maarten De Vuyst ・ Fractievoorzitter

Voorzitter, ik ga afronden, 

Waar de landelijke politiek de mensen met de kleinste portemonnee hard raakt, minderheden aanvalt en een leefbare aarde nog meer in het geding brengt, kiezen wij als Den Haag voor een stad die er wél is voor al haar mensen. Daar is GroenLinks trots op, en dat is ook een verantwoordelijkheid die we niet laten liggen. Met deze begroting en onze voorstellen staat Den Haag pal voor de mensen die het andere Den Haag in de steek laat. Samen kunnen we als raad voor hen het verschil maken. Dankuwel.