Eetbaar Park heeft drie tuinen op verschillende locaties in Den Haag: Madestein, op het terrein van het volkstuinencomplex Nut en Genoegen en in het Zuiderpark. De stichting houdt zich bezig met cursussen en workshops over permacultuur en de meerwaarde hiervan voor mens en natuur. GroenLicht bracht een bezoek aan de tuin in het Zuiderpark
Door Chantal Forêt van de GroenLicht-redactie
Het terrein van Eetbaar Park ligt vlak bij stadsboerderij Herweijershoeve en verschillende school- en zorgtuinen. Op het terrein van 777 m2 groeien zeer uiteenlopende soorten bloemen en planten. Menno Swaak is voorzitter van Permacultuur Den Haag en coördineert veel van de activiteiten van Eetbaar Park. Hij vertelt over de ontstaansgeschiedenis: 'Stroom Den Haag startte in 2009 het project Foodprints. De kunstenaar Nils Norman nam het initiatief voor het ontwerpen van een proeftuin vanuit de filosofie van de permacultuur, Zowel Stroom Den Haag als de gemeente waren enthousiast en wilden dit concept verder ontwikkelen. Zo ontstond het contact met Permacultuur Den Haag. Naast de tuin die we al hadden op Madestein, heeft de gemeente ons deze locatie toegewezen, plus uitbreiding van onze ruimte op het terrein van Nut en Genoegen'. Sinds de start in 2010 organiseert Eetbaar Park zowel workshops als intensievere trainingen op het gebied van permacultuur. Daarnaast zijn er ook mogelijkheden voor rondleidingen en om als vrijwilliger mee te helpen in de tuin.
Permacultuur is een methode om een duurzame leefomgeving te ontwerpen. Men probeert om zoveel mogelijk zelf te kunnen voorzien in algemene basisbehoeften (bijvoorbeeld voedsel, water en energie) door te zoeken naar manieren om met de natuur samen te werken. Het is in de jaren 70 in Australië ontwikkeld door de biologen David Holmgren en Bill Mollison. Zij baseerden hun methodiek op hun onderzoek naar de werking van natuurlijke systemen. Samenhang en multifunctionaliteit zoals die in de natuur bestaan, spelen een belangrijke rol in de de praktische toepassing van permacultuur. Menno: 'De filosofie is zorg voor de aarde, zorg voor de mens en eerlijk delen. De praktijk: met respect voor de natuur komen tot een productieve situatie voor de mens'.
Afstemmen op eigen behoeften
De interesse in permacultuur neemt met name de laatste jaren steeds meer toe. Factoren die daar een rol in spelen, zijn een groeiende behoefte aan gezond, onbespoten voedsel, de wens om zelfvoorzienend te zijn en die behoefte aan natuurlijke balans in iets concreets om willen zetten. De mogelijkheden kunnen variëren van een klein moestuintje op een balkon tot grootschaliger initiatieven in een straat of buurt.Om zelf je eigen tuin in te richten, zul je de omgevingsfactoren eerst in kaart moeten brengen. Dit vraagt veel observatie, kennis en inzicht. Naast klimaat en weersomstandigheden is de soort grond waarop je gaat werken bepalend voor je ontwerp en de mogelijkheden van wat daar allemaal wel en niet kan groeien .
Afhankelijk van je eigen wensen kun je er voor kiezen om bijvoorbeeld een basisworkshop te volgen of een langduriger cursus te doen. Kennis van de basisprincipes is essentieel om er gericht mee aan de slag te kunnen, maar de toepassing in de praktijk is minstens zo belangrijk. 'Naast de kennis van professionals is het samen iets opzetten en uitwisselen van eigen ervaringen hetgeen waar de cursisten het meeste van leren'.
De tuinen van Eetbaar Park ontvangen op dit moment geen subsidie en worden voornamelijk onderhouden door vrijwilligers. De opbrengsten van de cursussen gaan vrijwel geheel op aan allerlei onkosten zoals onderhoud, betalen van docenten en de aanschaf van planten. Dankzij donaties kunnen er zo nu en dan wat extra uitgaven worden gedaan. Het bestuur van Eetbaar Park heeft onlangs een subsidie-aanvraag gedaan bij de gemeente. 'Het zou mooi zijn als we een aantal vaste mensen in dienst zouden kunnen hebben en meer financiële ruimte zouden hebben om educatieve activiteiten te ontwikkelen en buurtinitiatieven te kunnen ondersteunen'.
In de regio zijn er de afgelopen jaren zeker twintig op permacultuur geënte gemeenschapstuinen (o.a. buurt- en schooltuinen) opgezet. Ook buiten Den Haag zijn er vergelijkbare initiatieven: onder anderen in Delft, Rotterdam en Utrecht. 'Ik denk dat wij met betrekking tot permacultuur in Nederland een inspirerende rol hebben gespeeld wat betreft de introductie van het onderwerp en hopen dit te kunnen blijven doen'.
Eetbaar Park is een mooi initiatief dat mensen vooral wil inspireren: je leert anders te kijken naar onderwerpen als voedselvoorziening en energie. Iedereen kan een bijdrage leveren aan een meer duurzame samenleving door aanpassingen in je eigen leven naar eigen inzicht vorm te geven en toe te passen.